Εκστρατεία: Χρηματοοικονομικά Παθήματα για Μελλοντικά Μαθήματα
Κοινή πρωτοβουλία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και του Τμήματος Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου (2024-2025)
«Τα λάθη του χθες είναι το πολυτιμότερο
Μάθημα για τους επενδυτές του αύριο»
Σκοπός της Εκστρατείας
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου, παρουσιάζουν μία καινοτόμο, εκπαιδευτική πρωτοβουλία με στόχο να ενισχύσει τη χρηματοοικονομική παιδεία του κοινού μέσα από πραγματικές εμπειρίες ανθρώπων που υπέστησαν χρηματοοικονομικές απώλειες ή έλαβαν λανθασμένες οικονομικές αποφάσεις.
Το στοιχείο που διαφοροποιεί αυτή την εκστρατεία από άλλες παρόμοιες είναι η μοναδική, ανθρωποκεντρική προσέγγιση της: οι ίδιοι οι πολίτες γίνονται «εκπαιδευτές», προσφέροντας προσωπικές ιστορίες και μαθήματα ζωής, τα οποία αξιοποιούνται πλέον για την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης σε σχολεία, πανεπιστήμια, αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Ποιοι Συμμετείχαν
Άτομα από όλη την Κύπρο κλήθηκαν να μοιραστούν προσωπικές ιστορίες στις οποίες υπήρξαν θύματα απάτης, υπερχρεώθηκαν, έλαβαν βεβιασμένες αποφάσεις επένδυσης ή ακολούθησαν επικίνδυνες τάσεις χωρίς επαρκή γνώση. Μέσα από αυτή την εκστρατεία που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2024 συγκεντρώθηκαν και αξιολογήθηκαν δεκάδες ιστορίες.
ΤΑ ΠΑΘΗΜΑΤΑ
Όλες οι ιστορίες και εμπειρίες που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της εκστρατείας «Χρηματοοικονομικά Παθήματα για Μελλοντικά Μαθήματα» υπήρξαν εξαιρετικά πολύτιμες και διαφωτιστικές. Κάθε μία ξεχωριστά φώτισε σημαντικές πτυχές της καθημερινής οικονομικής πραγματικότητας, ανέδειξε κινδύνους, λάθη και παγίδες, αλλά και στιγμές επίγνωσης και μάθησης.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου εκφράζουν τις θερμές τους ευχαριστίες σε όλους όσοι μοιράστηκαν τις εμπειρίες τους με ειλικρίνεια και θάρρος. Όλες οι ιστορίες θα αξιοποιηθούν στο πλαίσιο μελλοντικών δράσεων χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης.
Για τους σκοπούς της παρούσας φάσης της εκστρατείας, επιλέχθηκαν οι ακόλουθες επτά ιστορίες-εμπειρίες, με βάση την εκπαιδευτική τους αξία, το σαφές μήνυμα που μεταφέρουν και τη δυνατότητά τους να εμπνεύσουν, να προειδοποιήσουν και να καθοδηγήσουν το κοινό και ειδικά τους νέους στη λήψη πιο ώριμων και ενημερωμένων χρηματοοικονομικών αποφάσεων. Ορισμένα στοιχεία έχουν τροποποιηθεί και συμφωνήθηκε να αλλάξουν τα ονόματα των συμμετεχόντων.
Πάθημα 1
Ανδρέας, 23 ετών, Αμμόχωστος*
«Όταν πήρα δάνειο, πίστεψα πως έκανα το πρώτο βήμα για την οικονομική μου ανεξαρτησία. Αντί γι’ αυτό όμως, κατέληξα παγιδευμένος σε έναν εφιαλτικό χρέος.»
Ο Ανδρέας πήρε στεγαστικό δάνειο €200.000 για να αγοράσει ένα διαμέρισμα. Το δάνειο είχε βασικό επιτόκιο 4,25% και περιθώριο 1,75%, με περίοδο αποπληρωμής 25 έτη, δηλαδή 300 μηνιαίες δόσεις των €1.290. Στην αρχή κατάφερνε να πληρώνει τις δόσεις του κανονικά, όμως δεν άργησε να διαπιστώσει ότι δεν μπορούσε να αποταμιεύσει τίποτα, καθώς ολόκληρος ο μισθός του πήγαινε είτε στην αποπληρωμή του δανείου είτε σε καθημερινά έξοδα, όπως φαγητό και λογαριασμούς.
Δυστυχώς, όταν ο Ανδρέας έχασε τη δουλειά του, είχε ελάχιστες αποταμιεύσεις και δεν μπορούσε να συνεχίσει να πληρώνει τις δόσεις του. Αναγκάστηκε να πουλήσει το διαμέρισμα για να ξεπληρώσει το χρέος.
Η συμβουλή του Ανδρέα:
«Πριν πάρεις ένα δάνειο, ρώτησε τον εαυτό σου: Αν αύριο χάσω τη δουλειά μου ή μειωθεί το εισόδημά μου, θα είμαι σε θέση να συνεχίσω να το αποπληρώνω; Αν η απάντηση είναι όχι, τότε ξανασκέψου την απόφασή σου.»
«Αναλογιζόμενος την εμπειρία μου, ίσως θα έπρεπε να είχα πάρει μικρότερο δάνειο ή ένα με χαμηλότερες μηνιαίες δόσεις, βασισμένο στον μισθό μου. Έτσι θα μπορούσα να είχα δημιουργήσει αποθεματικό για απρόβλεπτα περιστατικά, όπως η απώλεια εργασίας, μέχρι να βρω άλλη δουλειά. Θέλω η εμπειρία μου να γίνει μάθημα προς άλλους δανειολήπτες, ώστε να λαμβάνουν πιο υπεύθυνες οικονομικές αποφάσεις όταν σκέφτονται να πάρουν δάνειο».
Μάθημα: Διατηρείτε πάντα ένα Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης
Η αδυναμία εξόφλησης ενός στεγαστικού δανείου, θα οδηγήσει τελικά σε νομικές ενέργειες από την τράπεζα, και τα ακίνητα μπορεί να κατασχεθούν γρήγορα.
Όταν αγοράζετε ένα σπίτι, είναι σημαντικό να κατανοείτε τα επιτόκια που προσφέρονται και να σκεφτείτε αν θα μπορείτε να το πληρώνετε εάν τα επιτόκια αυξηθούν ή εάν χρειαστεί να αντιμετωπίσετε μια έκτακτη ανάγκη ή εάν χάσετε τη δουλειά σας. Διατηρήστε τουλάχιστον τρεις έως έξι μήνες καθαρού εισοδήματος διαθέσιμους για να καλύψετε οποιεσδήποτε έκτακτες ανάγκες και προγραμματισμένα έξοδα.
Πάθημα 2
Δημήτρης, 55 ετών, Ύψωνας-Λεμεσός*
«Ξεκίνησα σαν επενδυτής με κοινή λογική και καλή κρίση, αλλά κατέληξα να κυνηγώ χαμένα χρήματα. Το πάθος μου για τα ακίνητα έγινε οικονομικός εφιάλτης.»
Ο Δημήτρης, ένας εργατικός ηλεκτρολόγος, αποφάσισε να επενδύσει τις αποταμιεύσεις του σε παλιά ακίνητα με σκοπό να τα ανακαινίσει και να τα ενοικιάσει. Η πρώτη αγορά – ένα μικρό διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης – κύλησε ομαλά: η ανακαίνιση ολοκληρώθηκε χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα και το διαμέρισμα ενοικιάστηκε γρήγορα.
Όταν όμως προέκυψε η ευκαιρία να αγοράσει πολλά παλιά ακίνητα σε χαμηλές τιμές, έγινε υπεραισιόδοξος και πήρε μεγάλα δάνεια για την αγορά τους, χωρίς να υπολογίσει επαρκώς τους πιθανούς κινδύνους. Οι ανακαινίσεις αποδείχθηκαν απαιτητικές και πολύ πιο δαπανηρές απ’ όσο φανταζόταν, ενώ οι ενοικιαστές ήταν ελάχιστοι και τα χρέη άρχισαν να συσσωρεύονται. Δύο χρόνια μετά, τα ακίνητα δεν απέφεραν τα αναμενόμενα έσοδα και ο Δημήτρης αναγκάστηκε να τα πουλήσει σε χαμηλότερες τιμές, με αποτέλεσμα να υποστεί σημαντικές οικονομικές ζημιές.
Η συμβουλή του Δημήτρη:
«Τα γρήγορα και νόμιμα κέρδη, συνήθως είναι θέμα τύχης. Πάντα να κάνεις την έρευνά σου και να έχεις ένα εναλλακτικό σχέδιο, πριν βυθιστείς στα χρέη για ένα νέο έργο.»
«Η εμπειρία μου αποτελεί πολύτιμο μάθημα για τους νέους σε σχέση με τις πραγματικές συνέπειες των οικονομικών αποφάσεων και την ανάγκη για καλύτερη προετοιμασία για το μέλλον. Η ατυχία μου αναδεικνύει τη σημασία της διεξοδικής έρευνας πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης και την ανάγκη να μην παρασύρεται κανείς από ενθουσιασμό».
Μάθημα: Διασπορά Επενδύσεων – Ποτέ Όλα τα Αυγά σε Ένα Καλάθι
Προσπαθήστε να αποφεύγετε να τοποθετείτε όλες σας τις επενδύσεις σε ένα μόνο σημείο. Η συγκέντρωση όλων των επενδύσεων σε έναν τομέα ή κατηγορία περιουσιακών στοιχείων μπορεί να σας εκθέσει σε σημαντικό κίνδυνο. Για να επιτύχετε έναν διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο, θέστε σαφείς στόχους επένδυσης και εκτιμήστε την ανοχή σας στον κίνδυνο, κατανομή των περιουσιακών στοιχείων σε διάφορες κατηγορίες, διαφοροποιήστε μέσα στις κατηγορίες και εξετάστε τη γεωγραφική διαφοροποίηση, καθώς οι οικονομικές συνθήκες διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Να είστε ενήμεροι για κρυμμένα κόστη και προμήθειες συναλλαγών.
Εάν συσσωρεύσατε υπερβολικό χρέος, φτιάξτε έναν προϋπολογισμό και αντιμετωπίστε τα χρέη με προτεραιότητα αυτά με το πιο ψηλό επιτόκιο, συγκεντρώστε αναχρηματοδοτήστε τα δάνεια και ζητήστε βοήθεια εάν έχετε πελάτες που καθυστερούν τις πληρωμές σας.
Πάθημα 3
Γιάννης, 61 ετών, Λευκωσία*
«Η επένδυσή μου στο χρηματιστήριο ήταν για μένα… ένα μάθημα ζωής. Μέσα σε λίγους μήνες, οι 20.000 λίρες έγιναν σχεδόν 2.000.»
Αφού πούλησε ένα ακίνητο, ο Γιάννης αποφάσισε να επενδύσει ένα σημαντικό μέρος των εσόδων στο χρηματιστήριο. Αν και είχε καλύτερες επιλογές, όπως να επενδύσει τα χρήματα στην επιχείρησή του – η οποία πήγαινε πολύ καλά εκείνη την περίοδο – η απόφασή του επηρεάστηκε από τη δημοτικότητα των επενδύσεων στο χρηματιστήριο στην Κύπρο το 2000. Τότε, η επένδυση στο χρηματιστήριο ήταν τόσο διαδεδομένη, που ακόμη και ηλικιωμένοι στις επαρχίες, πολλοί με ελάχιστη εκπαίδευση, τοποθετούσαν τις αποταμιεύσεις τους σε μετοχές.
Ο Γιάννης επένδυσε συνολικά 20.000 κυπριακές λίρες (€34.200) στο χρηματιστήριο. Δυστυχώς, αυτή η απόφαση αποδείχθηκε μεγάλο οικονομικό λάθος. Η αξία της επένδυσής του μειώθηκε κατά 90%, μετατρέποντας τις 20.000 λίρες σε περίπου 2.000 λίρες (€3.420) μέσα σε λίγους μήνες.
Η συμβουλή του Γιάννη:
«Οι οικονομικές διαφημίσεις και οι τάσεις δεν είναι επενδυτικές στρατηγικές. Αν δεν καταλαβαίνεις πού πηγαίνουν τα χρήματά σου, απλώς μην τα επενδύεις.»
«Έχω μετανιώσει που ακολούθησα το “ρεύμα” αντί να ζητήσω επαγγελματική συμβουλή από αδειοδοτημένους ειδικούς. Αναλογιζόμενος την εμπειρία μου, παραδέχομαι ότι η απόφαση να επενδύσω στο χρηματιστήριο ήταν παράλογη. Δεν είχα σαφή κατανόηση πώς λειτουργεί η αγορά και η εμπειρία μου στις συναλλαγές ήταν ελάχιστη. Αντί να βασιστώ στη λογική και στην ενημερωμένη κρίση, παρασύρθηκα από το κλίμα της εποχής.»
«Όλοι κέρδιζαν και δεν ήθελα να μείνω εκτός. Αυτό το λάθος αναδεικνύει την έννοια του κόστους – ευκαιρίας, δηλαδή τα πιθανά οφέλη που χάνονται όταν επιλέγεται μια επένδυση έναντι κάποιας άλλης. Παρόλο που γνώριζα ότι η επιχείρησή μου προσέφερε σταθερότερες και πιο προβλέψιμες αποδόσεις, προτίμησα ένα πολύ πιο ριψοκίνδυνο μονοπάτι που δεν κατανοούσα».
Μάθημα: Αξιολογήστε τις Εναλλακτικές Επιλογές
Αν έχετε αποταμιεύσεις και θέλετε να προσπαθήσετε να αυξήσετε τα χρήματά σας μακροπρόθεσμα, τότε αξίζει να εξετάσετε την επένδυση ενός μέρους τους.
Συχνά, η καλύτερη επιλογή για επένδυση είναι ακριβώς μπροστά μας. Στην περίπτωση αυτή, η επιχείρηση ήταν μια ισχυρότερη και πιο σταθερή επιλογή επένδυσης σε σύγκριση με την αστάθεια της χρηματιστηριακής αγοράς. Πριν επενδύσετε σε μετοχές, βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει την έρευνά σας, επιλέξτε έναν αξιόπιστο χρηματοοικονομικό σύμβουλο και διαλέξτε τις μετοχές σας προσεκτικά. Αν επενδύσετε σε μια εταιρεία που δεν αυξάνει την αξία της, τότε η τιμή των μετοχών μπορεί να μειωθεί.
Πάθημα 4
Αλέξης, 23 ετών, Στρόβολος*
«Πίστευα πως ήμουν ο νέος ειδικός στα κρυπτονομίσματα. Στην πραγματικότητα, ήμουν απλά ένας τζογαδόρος.»
Μόλις έγινε 18 ετών, ο Αλέξης ανυπομονούσε να αποκτήσει γρήγορα χρήματα και οικονομική ανεξαρτησία. Αρχικά τοποθετούσε μικρά ποσά κάτω των 50 ευρώ για να αγοράσει διάφορα κρυπτονομίσματα. Δεν ήξερε ποιος ήταν ο σκοπός τους ή τι ακριβώς έκανε, αλλά του φαινόταν συναρπαστικό, καθώς όλοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μιλούσαν γι’ αυτά. Έτσι, επένδυσε περισσότερα χρήματα στα τυφλά.
Ωστόσο, το 2021, η αξία των κρυπτονομισμάτων στα οποία είχε επενδύσει άρχισε να καταρρέει και χάθηκε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του. Επειδή δεν κατανοούσε την επένδυση, πανικοβλήθηκε και πούλησε, με αποτέλεσμα να υποστεί σημαντικές ζημιές σε σχέση με το αρχικό του κεφάλαιο.
Η συμβουλή του Αλέξη:
«Πριν ακολουθήσεις τους άλλους και επενδύσεις σε κάτι που δεν καταλαβαίνεις, σκέψου και ρώτα τον εαυτό σου: Είμαι εντάξει με το ενδεχόμενο να χάσω όλα μου τα χρήματα;»
«Αυτό που έμαθα από το συμβάν είναι ότι θα έπρεπε πριν πάρω αποφάσεις να είχα κάνει έρευνα και να ενημερωνόμουν σχετικά με το επίπεδο του ρίσκου. Η επένδυση χωρίς κατανόηση είναι σαν τον τζόγο — ουσιαστικά αφήνεις το οικονομικό σου μέλλον στην τύχη. Οι απατεώνες στοχεύουν και εκμεταλλεύονται επενδυτές που δεν κατανοούν την αγορά ή το προϊόν. Όταν γνωρίζεις σε τι επενδύεις, εφοδιάζεσαι με τα κατάλληλα εργαλεία για να διαχειριστείς την πολυπλοκότητα των χρηματοοικονομικών αγορών, να παίρνεις ενημερωμένες αποφάσεις και να χτίσεις ένα πιο ασφαλές και ευημερούν μέλλον».
Μάθημα: Μην επενδύστε σε Κάτι που Δεν Γνωρίζετε
Τα κρυπτονομίσματα είναι υψηλού κινδύνου και θεωρούνται επενδύσεις με έντονο κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Υπάρχουν πολλοί τύποι κρυπτονομισμάτων και η αγορά εξελίσσεται ραγδαία — ενδέχεται να σας προσφερθεί κάποιο προϊόν που είναι παράνομο ή ακόμα και απάτη.
Πριν επενδύσετε σε κρυπτονομίσματα, κάντε ενδελεχή έρευνα, επιλέξτε ένα αξιόπιστο χρηματιστήριο, διαφοροποιήστε το χαρτοφυλάκιό σας και υιοθετήστε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική. Μην επενδύετε ποτέ περισσότερα από όσα μπορείτε να αντέξετε οικονομικά και να είστε προετοιμασμένοι να χάσετε όλα σας τα χρήματα αν κάτι πάει στραβά.
Πάθημα 5
Αλίκη, 26 ετών, Λεμεσός*
«Όταν οι γονείς μου χρειάστηκαν άμεσα χρήματα για μιαν έκτακτη ανάγκη, τα χρήματά μας ήταν κλειδωμένα σε τραπεζικούς λογαριασμούς και δεν μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν.»
Οι γονείς μου αποταμίευαν χρήματα για τις σπουδές μας, καταθέτοντάς τα σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου που είχαν ανοίξει στο όνομά μου και των αδελφών μου όταν ήμασταν ανήλικοι. Όταν όμως προέκυψε μια σοβαρή έκτακτη ανάγκη και χρειάστηκαν χρήματα, ανακάλυψαν ότι δεν μπορούσαν να αποκτήσουν πρόσβαση στους λογαριασμούς μέχρι να ενηλικιωθούμε.
Η συμβουλή της Αλίκης:
«Ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης είναι άχρηστο αν δεν μπορείς να το χρησιμοποιήσεις όταν το χρειάζεσαι!»
«Πάντα να διατηρείς έναν λογαριασμό έκτακτης ανάγκης στον οποίο μπορείς να έχεις άμεση πρόσβαση όταν χρειαστείς χρήματα. Οι αποταμιεύσεις σου πρέπει να βρίσκονται σε σημείο ασφαλές και με δυνατότητα γρήγορης ανάληψης, ώστε να μπορείς να ανταποκριθείς χωρίς καθυστέρηση».
Μάθημα: Διατηρείτε Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης (με έμφαση στην πρόσβαση)
Οι γονείς της Αλίκης είχαν φαινομενικά κάνει το σωστό – αποταμίευαν για το μέλλον των παιδιών τους. Ωστόσο, η εμπειρία τους φανερώνει μια κρίσιμη λεπτομέρεια: οι αποταμιεύσεις ήταν σε λογαριασμούς μη προσβάσιμους όταν υπήρξε ανάγκη. Αυτό το παράδειγμα ενισχύει την κατανόηση ότι δεν αρκεί η ύπαρξη αποθεματικού· είναι εξίσου σημαντικό να υπάρχει πρόσβαση σε αυτό τη στιγμή που το χρειάζεσαι. Η διαχείριση ρευστότητας αποτελεί θεμέλιο κάθε στρατηγικής αυτοπροστασίας.
Πάθημα 6
Μαρία, 21 ετών, Λεμεσός*
«Τρία ταξίδια κλεισμένα, μηδέν χρήματα για έκτακτες ανάγκες. Μαντέψτε τι έγινε όταν χάλασε το αυτοκίνητό μου...»
Η Μαρία λατρεύει τα ταξίδια και ξόδεψε όλες τις οικονομίες της για να κλείσει τρία ταξίδια στο εξωτερικό για το καλοκαίρι. Δυστυχώς, πριν ακόμη πραγματοποιήσει το πρώτο της ταξίδι, το αυτοκίνητό της παρουσίασε ξαφνική σοβαρή βλάβη, και για να το επισκευάσει χρειάστηκε να μαζέψει μέχρι και το τελευταίο ευρώ, με αποτέλεσμα να μην της μείνουν καθόλου χρήματα για τα προγραμματισμένα της ταξίδια και να πρέπει να τα ακυρώσει.
Η συμβουλή της Μαρίας:
«Ο καθορισμός στόχων για αγορές ή δραστηριότητες που μας ευχαριστούν είναι συναρπαστικός, αλλά δεν μπορείς να προβλέψεις τα πάντα. Κράτα έναν λογαριασμό έκτακτης ανάγκης για να καλύψεις τα απρόοπτα, αλλιώς ίσως χρειαστεί να εγκαταλείψεις τους στόχους σου.
Θα έπρεπε να είχα προβλέψει έναν προϋπολογισμό και για απρόβλεπτες καταστάσεις, πέρα από τα έξοδα για ταξίδια και διασκέδαση».
Μάθημα: Μην Αφήνετε τα Συναισθήματα να Καθοδηγούν τις Οικονομικές σας Αποφάσεις
Η Μαρία δαπάνησε όλα της τα διαθέσιμα χρήματα σε ταξίδια, οδηγούμενη από τον ενθουσιασμό και την ανάγκη της για απόδραση, χωρίς να διατηρήσει κάποιο περιθώριο ασφαλείας. Όταν προέκυψε ένα έκτακτο περιστατικό– μια σοβαρή βλάβη στο αυτοκίνητο – δεν υπήρχε κανένα διαθέσιμο κεφάλαιο, δεν είχε προνοήσει γι’ αυτό.
Ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης είναι χρήματα που αποταμιεύονται για απρόβλεπτα έξοδα και έκτακτες καταστάσεις. Είναι σκόπιμο αυτές οι αποταμιεύσεις να κρατούνται ξεχωριστά από τα καθημερινά έξοδα — για παράδειγμα, σε ξεχωριστό τραπεζικό ή αποταμιευτικό λογαριασμό. Υπάρχουν διάφοροι online υπολογιστές που βοηθούν στον καθορισμό του ύψους του ταμείου αυτού, όμως η γενική σύσταση είναι να διαθέτει κανείς ένα απόθεμα που να καλύπτει τουλάχιστον τρεις μήνες βασικών εξόδων διαβίωσης.
Πάθημα 7
Μάριος, 23 ετών, Αραδίππου – Λάρνακα*
«Όλοι έβγαζαν χρήματα με αυτή την “επένδυση”. Μέχρι που τα χρήματα εξαφανίστηκαν μαζί με την εταιρεία.»
Όταν ο δραστήριος αδελφός του Μάριου άκουσε για μια επενδυτική ευκαιρία που όλοι συζητούσαν, του φάνηκε ένας εύκολος τρόπος να βγάλει γρήγορα χρήματα. Άγνωστοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε επενδυτικά forums, ακόμη και φίλοι του, φέρονταν να κερδίζουν εξωφρενικά ποσά, και παρασύρθηκε εύκολα – καθώς ονειρευόταν καινούριο αυτοκίνητο και ένα ταξίδι στην Ευρώπη.
Αρχικά, η επένδυση φαινόταν αποδοτική, καθώς κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να πάρει πίσω το μισό κεφάλαιο που είχε επενδύσει. Όταν όμως προσπάθησε να κάνει ανάληψη μέρους των κερδών του, άρχισαν οι καθυστερήσεις, οι δικαιολογίες από την εταιρεία και οι «όροι» που δεν του είχαν αναφερθεί αρχικά. Αυτό ήταν το πρώτο καμπανάκι κινδύνου.
Τα διαδικτυακά φόρουμ που μέχρι τότε εξυμνούσαν την εταιρεία σίγησαν και οι ιστορίες επιτυχίας εξαφανίστηκαν. Τελικά, εξαφανίστηκε και η ιστοσελίδα της εταιρείας και αποκαλύφθηκε ότι επρόκειτο για πυραμίδα επενδυτών. Η επένδυσή του – όπως και τα χρήματα εκατοντάδων άλλων – εξαφανίστηκαν.
Η συμβουλή του Μάριου:
«Αν κάτι μοιάζει με εύκολο χρήμα, κράτα απόσταση. Οι απάτες τρέφονται από την απληστία και την άγνοια.»
«Κάνε την έρευνά σου πριν βουτήξεις σε οτιδήποτε. Αυτή η εμπειρία άλλαξε τον αδελφό μου. Άρχισε να διαβάζει περισσότερο για οικονομικά, να μελετά διαφορετικές επενδυτικές στρατηγικές και να μαθαίνει πώς να αναγνωρίζει έγκαιρα τις προειδοποιητικές ενδείξεις. Σήμερα προσεγγίζει τις επενδύσεις του με διαφορετικό τρόπο – είναι πιο προσεκτικός, πιο ενημερωμένος και δεν κάνει καμία κίνηση χωρίς εις βάθος έρευνα».
Μάθημα: Μάθετε να Αποφεύγετε Καλά Κρυμμένες Απάτες
Αυτή η ιστορία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν οι χρηματοοικονομικές απάτες: ξεκινούν με δελεαστικές υποσχέσεις, διατηρούν μια επίφαση αξιοπιστίας και τελικά καταρρέουν, αφήνοντας πίσω τους θύματα και πολύτιμα μαθήματα ζωής.
Για να αποφύγετε οικονομικές απάτες, να είστε επιφυλακτικοί με απρόσμενες επικοινωνίες, μη ζητηθείσες προσφορές και πίεση για άμεση λήψη αποφάσεων. Πάντα να ερευνάτε την αξιοπιστία του αποστολέα και της εταιρείας πριν προβείτε σε οποιαδήποτε ενέργεια και μην κοινοποιείτε προσωπικές πληροφορίες χωρίς να έχετε πρώτα επαληθεύσει την πηγή. Αν κάτι σας φαίνεται ύποπτο, εμπιστευτείτε το ένστικτό σας και τερματίστε την επικοινωνία.
Η εμπειρία του Μάριου με την επενδυτική πλατφόρμα που υποσχόταν μεγάλες και αποδόσεις σε μικρό χρονικό διάστημα δείχνει πώς η αφέλεια, η κοινωνική πίεση και η επιθυμία για γρήγορο κέρδος μπορούν να καταστήσουν κάποιον ευάλωτο σε απάτες.
*Αν και πρόκειται για αληθινές ιστορίες, τα ονόματα και οι ηλικίες έχουν τροποποιηθεί.
Εκπαιδευτική Αξιοποίηση Αποτελεσμάτων
Οι επιλεγμένες ιστορίες μας θα αξιοποιηθούν εκπαιδευτικά με ποικίλους τρόπους, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην ενίσχυση της χρηματοοικονομικής παιδείας. Θα αποτελέσουν τη βάση για τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού που θα χρησιμοποιηθεί σε σχολεία και πανεπιστήμια, ενώ θα ενταχθούν σε εκστρατείες ενημέρωσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Επιπλέον, θα αξιοποιηθούν σε φοιτητικά και εκπαιδευτικά σεμινάρια, προσφέροντας απτά παραδείγματα προς ανάλυση και προβληματισμό. Τέλος, θα συμβάλουν στην προώθηση του χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού, προβάλλοντας ιστορίες καθημερινών ανθρώπων ως παραδείγματα υπεύθυνης και ώριμης οικονομικής συμπεριφοράς.
Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου και το Πανεπιστήμιο Κύπρου θα συνεχίσουν με συνέπεια και υπευθυνότητα τις δράσεις τους για προώθηση της χρηματοοικονομικής παιδείας με δράσεις που αγγίζουν τον πολίτη, με τρόπο αυθεντικό, απλό και ουσιαστικό.
